Қазақстан Республикасының Әлеуметтік Кодексіне сәйкес, Күтім жасайтын адамға берілетін мемлекеттік жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген шетелдіктерге беріледі.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға тікелей күтім жасайтын адамға онымен туыстық байланысына қарамастан күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы тағайындалады.

Отбасында бірінші топтағы мүгедектігі бар екі және одан да көп адам тұратын жағдайда күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы олардың әрқайсысы үшін тағайындалады және төленеді.

Сотталған адам қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде бірінші топтағы мүгедектігі бар бір адамға ғана күтім жасай алады.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға бірнеше адам күтім жасаған жағдайда күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы осы адамдардың біреуіне тағайындалады және төленеді.

Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға тек қана бір сотталған адам күтім жасай алады.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адам және күтім жасайтын адам бір елді мекенде тұруға тиіс.

Күтімді қажет ететін бірінші топтағы мүгедектігі бар сотталғандар және оларға күтім жасайтын сотталғандар қылмыстық-атқару жүйесінің бір мекемесінде ұсталуға тиіс.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы ай сайын бюджет қаражаты есебінен 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде төленеді.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 9 маусымдағы № 215 бұйрығымен Мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анаға немесе әкеге, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) тағайындалатын және төленетін мемлекеттік жәрдемақы, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын адамдарға берілетін мемлекеттік жәрдемақы тағайындау және төлеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) бекітілді.

Бірінші топтағы мүгедектік алғаш рет белгіленген кезде күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны тағайындау үшін өтініш беруші Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтінішпен тұрғылықты жері бойынша медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесіне жүгінеді.

Мүгедектік белгілеген кезде көрсетілетін қызметті алушының таңдауы бойынша "Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны тағайындау" мемлекеттік қызметі "бір өтініш" қағидаты бойынша көрсетіледі.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны тағайындау үшін өтініш ұсыну «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Заңға сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы жәрдемақы тағайындау кезінде талап етілмейді.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның немесе оның заңды өкілінің жәрдемақы тағайындауға жүгінген күнінен бастап бірінші топтағы мүгедектігі белгіленген барлық кезеңге, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде болған жағдайда – қылмыстық жаза мерзімінің соңына дейін тағайындалады.

      Жүгіну күні өтініш берген күн болып есептеледі.

      Күтім жасайтын адам ауысқан жағдайда жәрдемақы ауысу күніне дейін төленеді.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы тағайындау үшін өтініш беруші «Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясының бөілімі немесе «электрондық үкімет» порталы арқылы Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы реттеу және бақылау комитетінің аумақтық бөлімшелеріне өтінішпен келесі құжаттарды ұсына отырып жүгінеді:

1) жеке басын куәландыратын құжат – сәйкестендіру үшін;

2) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға қамқоршылық (қорғаншылық) белгіленген жағдайда – бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға қамқоршылық (қорғаншылық) белгіленгенін растайтын құжат;

3) мүгедектігі туралы анықтама.

Байқоңыр қаласының тұрғындары үшін – Байқоңыр қаласы тұрғын үй шаруашылығының азаматтарды есепке алу және тіркеу жөніндегі бөлімінің анықтамасы;

4) қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде күтім жасайтын адам ретінде айқындалған адамның орналасқан жері туралы мәліметтер Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің "Орталық автоматтандырылған деректер базасы" ақпараттық жүйесінен жеке басын куәландыратын құжаты бойынша тексеріледі.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын адам ретінде айқындалған адам үшін:

1) жеке басты куәландыратын құжат – сәйкестендіру үшін.

Қандас мәртебесі бар адамға күтім жасайтын адамға жәрдемақы тағайындау үшін жүгінген жағдайда сәйкестендіру үшін қандас куәлігі беріледі;

2) жәрдемақы беру жөніндегі уәкілетті ұйымдағы банк шотының нөмірі туралы мәліметтерді растайтын құжат – сәйкестендіру үшін;

3) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын ретінде айқындалған адамның әрекетке қабілеттілігі туралы мәліметтер жеке басты куәландыратын құжат бойынша Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Жеке тұлғалардың мемлекеттік дерекқоры" ақпараттық жүйесінде тексеріледі.

Байқоңыр қаласының тұрғындары үшін – Байқоңыр қаласы тұрғын үй шаруашылығының азаматтарды есепке алу және тіркеу жөніндегі бөлімінің анықтамасы.

4) қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде күтім жасайтын адам ретінде айқындалған адамның орналасқан жері туралы мәліметтер Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің "Орталық автоматтандырылған деректер базасы" ақпараттық жүйесінен жеке басын куәландыратын құжаты бойынша тексеріледі.

Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны тағайындау үшін бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға қамқоршылық белгіленгенін растайтын құжаттарды, сондай-ақ бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның мүгедектігі туралы анықтамасын, психикалық денсаулық сақтау орталығында есепте тұру фактісі туралы мәліметтерді, банк шотының нөмірі туралы мәліметтерді ұсыну көрсетілген құжаттарда қамтылған ақпарат Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың ақпараттық жүйелеріне сұрау салуға сәйкес расталған кезде талап етілмейді.

порталға:

жәрдемақы тағайындау үшін – Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ-сымен куәландырылған электрондық құжат нысанында "электрондық үкімет" веб-порталы күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны тағайындауға өтініш.

проактивті қызмет арқылы:

жәрдемақы тағайындау үшін – проактивті қызмет көрсетуге көрсетілетін қызметті алушының келісімі, сондай-ақ көрсетілетін қызметті алушының ұялы байланысының абоненттік құрылғысы арқылы банктік шот нөмірін растау немесе ұсыну.

• Өтініш берушінің және күтім жасайтын адам ретінде айқындалған адамның жеке басын және тұрғылықты жері бойынша тіркелуін (күтім жасайтын адам ретінде айқындалған адамның және бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның бір қала және (немесе) аудан шегінде тұру туралы мәліметтер мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың ақпараттық жүйелеріне сұрау салуға сәйкес ақпараттық жүйелерден алынады.